پروانه مافی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

اولین‌بار، روز بین‌المللی زنان روستایی در 15 اکتبر 2008 نامگذاری شد. این روز در قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل در 18 دسامبر 2007 تثبیت شد و در آن به نقش حیاتی و مشارکت زنان روستایی در توسعه کشاورزی و روستایی، بهبود امنیت غذایی و ریشه‌کنی فقر روستایی تاکید شد. زنان روستایی در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه نقش و جایگاه مهمی دارند که در شکل تولید محصولات، مراقبت از دام، تأمین غذا، آب و سوخت برای خانواده و همکاری در فعالیت‌های بیرون از زمین و زراعت به منظور تنوع بخشیدن به فعالیت‌های اقتصادی خانواده نمود می‌یابد. به علاوه، زنان روستایی بخش عمده مسئولیت مراقبت از کودکان، سالمندان و اعضای بیمار خانواده را نیز به عهده دارند.

در سال‌های اخیر در سراسر جهان، روند خالی شدن روستاها از جمعیت، روند صعودی داشته است. بیشتر کسانی که روستاها را ترک می‌کنند، مردان هستند که برای یافتن شغل به شهرها می‌روند. با خروج مردان از روستاها، زنان روستاها را اداره کرده و فعالیت اقتصادی می‌کنند. گزارش‌ها حاکی است ظرف سال‌های اخیر در ایران اکثریت مردان حدود یک هزار روستای محل زندگی‌شان را ترک کرده و در جست‌وجوی شغل به شهرها رفته‌اند.

برهمین اساس لازم است حتی به مناسبت چنین روزهایی، به زنان روستایی بیشتر توجه شود، تا هم هر روز شاهد کاهش تعداد آنان و ترک بدون بازگشت روستا توسط دختران جوان به بهانه کار و تحصیل نباشیم و هم سهم عظیم و مؤثر این زنان در گردش چرخ اقتصاد کشور و تولیدات بومی نادیده گرفته نشده و کاهش نیابد.

بسیاری از کارشناسان معتقدند قدرت اقتصادی زنان روستایی زمانی آغاز می‌شود که با هموار شدن راه بتوانند در نظام تصمیم‌گیری‌ها نیز شرکت کنند و سخنگوی خود باشند و از ابراز مشکلات و نیازهایشان نگرانی نداشته باشند. از سوی دیگر و به عقیده جامعه‌شناسان روند اجتماعی شدن در جامعه ایرانی نسبت به جامعه غربی روندی معكوس دارد. در غرب اجتماعی شدن زنان ابتدا از طریق ورود گسترده آنها در بازار كار صنعتی اتفاق افتاد و سپس آنها با ورود به دانشگاه‌ها توانستند سرمایه فرهنگی لازم برای دستیابی به مشاغل بالاتر اجتماعی را به دست بیاورند.

در حالی كه در ایران با موقعیتی تقریبا معكوس روبه‌رو هستیم. یعنی سرمایه فرهنگی افزایش یافته ولی ورود به بازار كار عقیم مانده است. افزایش سرمایه فرهنگی به زنان امكان برخورداری از استقلال مالی از طریق یافتن فرصت‌های شغلی بالاتری را می‌دهد و از این رو آنها را در نهاد خانواده مستقل می‌كند. پیام اصلی روز جهانی زنان روستایی این است كه حمایت از زنان روستایی یكی از بهترین راه‌های به دست آوردن دسترسی پایدار به منابع غذایی و مبارزه با فقر است. یكی از رهیافت‌های مهم توسعه‌ای در دو دهه اخیر » تامین مالی خرد « است این رهیافت در قالب برنامه اعتبار- پس‌انداز در اغلب كشورها و ایران به كار گرفته شده و دسترسی مردم روستایی به منابع مالی را تضمین می‌کند. در بسیاری از كشورهای در حال توسعه میزان فقر در مناطق روستایی فراگیرتر از مناطق شهری می‌باشد و ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و علیرغم تفاوت‌های ماهوی در ساختار اقتصاد ایران با بسیاری از كشورها، ولی فقر در ایران نیز یك پدیده روستایی به حساب می‌آید. تامین مالی خرد به عنوان راهبردی در توسعه اقتصادی با هدف دسترسی زنان و مردم كم‌درآمد به منابع اعتباری، برای بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی توصیه می‌شود. » كوچك، كوتاه، بدون وثیقه «؛ این شعار تامین مالی خرد است.

به عبارت دیگر تامین مالی خرد به معنای ارائه وام‌هایی با مبلغ كم بدون وثیقه به افراد كم‌درآمد است كه این افراد در مدت زمان كوتاهی، بازپرداخت می‌كنند. اعتبارات خرد بعنوان یك محرك اقتصادی برای كشورهای در حال توسعه و كشورهایی كه با مشكل تورم و بیكاری فزاینده روبرو هستند و توزیع ثروت و درآمد چندان عادلانه نیست، بعنوان كلید حل معما در نظر گرفته شده است. دولت‌ها به منظور ایجاد وضعیت مناسب برای گروه‌های کم‌درآمد در چارچوب برنامه‌های فقرزدایی، به تدوین برنامه‌های تامین مالی خرد و ایجاد موسسات اعتبارات خرد اقدام می‌نمایند. اعتبارات خرد دسترسی آسان زنان ک مدرآمد و فقیر به وام، پس‎انداز و اشتغال را با ضمانت گروهی اعضا تضمین می‌کند. هدف این صندوق‌ها فقط اعطای وام نیست، بلکه ارتقا توانایی اعضا صندوق در تصمیم‌گیری درست برای منابع اقتصادی خود و یادگیری کارجمعی و توانایی مدیریت این صندوق‌ها، در نهایت کمک به توسعه اقتصادی، اجتماعی جامعه روستایی می‌باشد. در مجموع می‌توان گفت،اعتبارات خرد به طور قابل توجهی با ایجاد فرصت‌های درآمدزا به اشتغال برای زنان و خانواده آنها و در نهایت توانمندسازی آنها کمک می‌کند. امید است دست‌اندرکاران حوزه اشتغال روستایی با محوریت زنان،نسبت به انجام حمایت‌های بیش از پیش در این بخش همت گمارده و موجبات توسعه و پایدار نمودن طرح اعتبارات این حوزه شوند.

منبع: روزنامه سازندگی