احمد نقیب زاده، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
ناآرامی‌های عراق در روزهای اخیر همراه با پیام‌های سیاسی برای تهران بوده است. رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی و دیگر رسانه‌های دارای زاویه با ایران مکررا به انعکاس اخباری می‌پردازند که در آن علت و مرکز اعتراض مردم عراق است. انعکاس این شیوه از اعتراضات بسیار با نیت و اهداف سیاسی است. بدون شک مردم عراق نسبت به مسائل داخلی کشور خود اعتراض دارند و این رفتارها بخشی از این دست از مسائل نشات می‌گیرد. در این بین تحریک عده‌ای برای اینکه جلو دوربین رسانه‌های ضدایرانی علت اعتراضات را دخالت ایران در امور عراق اعلام کنند، اتفاقی است که ایران باید با هوشیاری پیش از این درباره آن تمهیدی می‌اندیشید. همواره در تحلیل مسائل منطقه‌ای تاکید کرده بودم که این حد از کمک‌رسانی ایران به عراق نباید خالی از ابزارهای تبلیغی باشد. باید در آن زمان درباره خدمت‌رسانی که به کشوری جنگ‌زده از جانب جمهوری اسلامی ایران صورت می‌گرفت تبلیغ بیشتری می‌شد. البته از اساس میزان ورود ایران به بحث کمک به عراق و تنش‌های کشورها در زمان نیاز به کمک، محور دیگری است که بحث دیگری را می‌طلبد اما مسئله عراق دارای چند موضوع است که باید مورد توجه دستگاه سیاست خارجی ما قرار بگیرد.
برای ارزیابی وضعیت عراق باید سیستم سیاسی و گروه‌های خارجی که در این کشور نفوذ دارند را مورد بررسی قرار داد. در عراق لابی‌ها و گروه‌های سیاسی فعالیت می‌کنند که تحت تاثیر کشورهای مختلف با رویکرد واحد ضدیت با جمهوری اسلامی هستند. باید پیش از این پیش‌بینی می‌کردیم که یک روز این گروه‌ها علیه ایران موض عگیری می‌کنند. بازیگران این عرصه البته مختلف اما برای ایران آشنا هستند. در این عرصه عربستان فعال است و امریکا هم حضور دارد و تمام حرکات علیه ایران را مدیریت و تقویت می‌کند.
نباید از یاد برد که همین دو کشور بودند که داعش را علیه ایران به وجود آوردند و با حمایت‌های مالی و لجستییک آن را تقویت کردند تا محیط پیرامون ایران آشفته شود و ایران نتواند فعالیت‌های اصولی خود را داشته باشد. انجام عملیات گروه‌های خفته داعش در استان مرزی دیاله – که استانی مرزی با یاران است – در زمانی که آشوب‌های عراق در شهرهای شیعه‌نشین این کشور –علی‌الخصوص نجف و کربلا- به خوبی نشان می‌دهد سرنخ‌های داعش و ارائه تصویر ضدایرانی در این آشوب‌ها در یک نقطه قرار دارد. نباید از یاد برد که در حالی که مردم عراق خواسته‌های کاملا منطقی و مشروعی همانند درخواست برای مبارزه با فساد اداری، حل مشکلات اقتصادی و رفاهی و معیشتی را مطالبه می‌کردند، پمپئو در کاخ سفید مدعی شد که ملت عراق خواستار قطع نفوذ ایران در کشورشان است. وزیر امور خارجه امریکا به زعم خود گفت که ی یک از انگیزه‌های تظاهرات عراقی ارتباط دولت این کشور با ایران است و با این اظهارات تحریک‌آمیز برای منحرف کردن تظاهرات در دو کشور عراق و لبنان از مسیر مسالمت‌آمیز و تبدیل آن به بحرانی منطقه‌ای تلاش کرد.
در زمانی که ملت و دولت عراق درگیر مبارزه با داعش بود تنها ایران در کنار آنها ماند اما این مبارزه را بخشی از رویکرد ضد تروریستی ماهیت جمهوری اسلامی ایران خواند و به اندازه کافی و البته لازم روی آن مانور تبلیغاتی ندارد. مردم عراق خرداد ماه سال ۱۳۹۳ به یکباره با موج عملیات داعش به کشور خود روبه‌رو شدند و در مدت سه روز شاهد بودند که تروریست‌های این گروهک با کمک عناصر رژیم بعث عراق نزدیک به ۴۵ درصد خاک این کشور را به تصرف خود درآوردند. از ابتدا ایران درباره رویکردهای تبلیغی درباره کمکی که در آن برهه حساس به عراق می‌کرد کوتاهی داشت و حافظه عمومی فراموش کرده است که در زمان تاختن داعشی‌ها در این کشور ایرانیان و نیروهای انسانی آنها بودند که به حکم وظیفه انسانی و اسلامی و اخلاقی برادران مسلمان خود را تنهانگذاشتند.
حالا ماجرای داعش از بحران و خطر کنار گوش عراقی‌ها گذر کرده است و داعش با همکاری محوری از گروه‌ها و کشورها و البته نقش پررنگ ایران بسیار ضعیف شده است. اگرچه هنوز عربستان و حتی در برهه‌هایی از زمان ترکیه سعی دارد تا این تهدید را زنده نگه دارد و هرچند ضعیف اما مانع از محو آن شود تا بتوانند در هر برهه زمانی لازم آن را علیه مقاومت و ایران علم کنند. حالا با حل این ماجرا، آ نها سناریوی دیگری را در عراق علیه ایران تدارک دیده‌اند. گروه‌هایی را میان مردم معترض علیه ایران تحریک می‌کنند تا عامل نابسامانی ایران معرفی شود. همان زمان که داعش رو به افول بود طراحی این موضع‌گیری از جانب دشمنان جمهوری اسلامی قابل پیش‌بینی و مشخص بود. هشدار نیز در این رابطه داده شد که آنچه در عراق رخ می‌دهد قدردانی از ایران نخواهد بود. از ابتدا مخالفت با این مسئله به علت سرنوشتی بود که برای این روزها حدس زده می‌شد. من معتقد بودم که در همان زمان ایران باید به عنوان موافق تجزیه عراق موضع بگیرد و برای یک‌بار این غائله خاتمه بیابد. اینکه کردستان عراق مستقل شود هیچ جای نگرانی برای ایران و کردهای ترکیه ندارد چرا که کردهای عراق از اساس هیچ ارتباطی با کردهای ایران و ترکیه ندارند و نباید از واهمه جدایی‌طلبی کردهای ایران این موضوع مورد مخالفت قرار می‌گرفت. کردستان عراق موجودیتی مستقل دارد و به هیچ عنوان با کردهای ایران که قومی از اقوام ایرانی هستند و خود را ایرانی می‌دانند قابل قیاس نیستند.
استقلال کردستان عراق به‌طور یقین باعث خوشحالی کردهای ایران می‌شد اما باعث تحریک آنها نمی‌شد. کردهای ایران در گوشت و پوست این خاک هستند و هرگز اجماعی بین آنها برای جدایی از ایران نبوده و نیست. نقش آیت‌الله سیستانی در درگیری‌های اخیر نقشی تعدیل‌کننده بوده است. ایشان طرف مردم را می‌گیرد و دولت را مقصر معرفی می‌کند. محور کلی اظهارات ایشان دوری از خشونت علیه مردم است. تفسیر اظهارات ایشان علیه ایران ادامه همان رویکرد گروه‌های تحریک‌کننده در عراق علیه ایران است.
در شرایط فعلی به صورت کلی جمهوری اسلامی ایران باید از ورود به تنش‌های منطقه‌ای بپرهیزد. علاوه بر این در مورد رویکرد تبلیغی که از عراق درباره ایران تولید می‌شود، ایران باید به تبلیغات بپردازد و حضور موثر خود را در عراق یادآوری کند. ایران باید یادآوری کند که چطور با داعش مبارزه کرد و چطور درباره خرابی‌های عراق تسلط یافت و پل و جاده ساخت و فضای اقتصادی عراق را متحول کرد. اینها مواردی است که نباید از طرف مردم عراق فراموش شود.
منبع: روزنامه سازندگی